BIBLIOTEKANasz Patron – Edmund Biernacki
Edmund Faustyn Biernacki to wybitny lekarz, patolog, neurolog, hematolog, autor koncepcji badania krwi stosowanego później na całym świecie i zwanego odczynem Biernackiego (OB).
Urodził się 19 grudnia 1866 roku w Opocznie koło Radomia na terenie zaboru rosyjskiego. Był synem urzędnika Wincentego Adolfa Biernackiego herbu Poraj i Joanny Józefy z Baranowskich. Jego ojciec pochodził z terenów Litwy, lecz za udział w postaniu styczniowym utracił dobra, był prześladowany, wyjechał z rodzinnych ziem i osiedlił się w Królestwie Polskim. Edmund Biernacki uczęszczał do Męskiego Gimnazjum Rządowego w Kielcach i do Lubelskiego Liceum Męskiego, które ukończył w 1884 roku. W tym samym roku rozpoczął studia lekarskie na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim.
Podczas studiów prowadził pierwsze prace naukowe z zakresu fizjologii i farmakologii, których wyniki stały się podstawą kilku publikacji, w tym pracy nagrodzonej przez uczelnię Złotym Medalem. Biernacki uzyskał dyplom lekarski z wyróżnieniem cum eximia laudew 1889 roku. Po studiach rozpoczął pracę w klinice chorób wewnętrznych, a rok później wyjechał na stypendium naukowe i pracował w Heidelbergu, w Paryżu oraz w Giessen.
Po powrocie do Warszawy został ordynatorem w Klinice Diagnostycznej kierowanej przez Michaiła Zieńca. W 1897 roku został dyrektorem Szpitala Miejskiego na Woli, a w 1902 roku przeniósł się do Lwowa na teren zaboru austriackiego. Był już wówczas sławnym badaczem i uniwersytet we Lwowie nostryfikował jego dyplom bez egzaminu i habilitował go
w zakresie patologii. W 1908 otrzymuje stanowisko profesora nadzwyczajnego Wydziału Medycznego Uniwersytetu Lwowskiego.
Zmarł nagle 29 grudnia 1911 roku, w wieku 45 lat we Lwowie, został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim. Przyczyną śmierci Edmunda Biernackiego był tętniak serca. Wielki lekarz był żonaty (od 1890 r.) z Katarzyną Rudowską z Rumoki. Ich córka Hanna (po mężu: Bryłowa) urodziła się w 1892 roku w Warszawie.
Edmund Faustyn Biernacki jest znany w Polsce jako twórca testu zwanego odczynem Biernackiego (OB.). Był on pierwszym badaczem, który skonstruował urządzenie pomiarowe i rozpoczął mierzenie szybkości opadania krwinek, a także przeprowadził dość szerokie badania kliniczne nad zmianami szybkości opadania krwinek w różnych stanach chorobowych. Opracował badanie laboratoryjne polegające na pomiarze prędkości opadania krwinek czerwonych w niekrzepnącej krwi w ciągu jednej godziny. Badanie to ma zastosowanie jako wskaźnik procesów zapalnych, reumatycznych i nowotworowych. Po dziś dzień powszechnie stosowane jest w badaniach klinicznych w laboratoriach na całym świecie. Pomaga uratować tysiące ludzi każdego roku, umożliwiając wykrycie groźnych chorób we wczesnych stadiach ich rozwoju.
Swoje wyniki badań ogłosił w 1894 i 1897 roku, publikując je po polsku i po niemiecku.
Test pomiaru szybkości opadania krwinek był prawdopodobnie najczęściej wykonywanym medycznym badaniem laboratoryjnym w XX wieku.
Edmund Biernacki jest również autorem pierwszego polskiego podręcznika hematologii. Jako pierwszy opisuje objaw porażenia nerwu łokciowego w przebiegu kiły, nazwany później „objawem Biernackiego”.
Osiągnięcia Biernackiego były znane w Polsce i na świecie. Piąty Zjazd Towarzystwa Internistów Polskich z 1923 roku przyjął „odczyn Biernackiego” za polską nazwę testu. Ukazały się poświęcone wybitnemu lekarzowi prace naukowe autorstwa Smoluchowskiego i Cienciały.
Wynalezienie omawianego tu testu nie kończy listy osiągnięć naszego Patrona. Zajmował się on także filozofią medycyny, a szczególnie epistemologią, to znaczy teorią poznania. Napisał kilka książek, w tym pracę Istota i granice wiedzy lekarskiej, która doczekała się przekładu na język niemiecki i ma trwałą pozycję w światowej literaturze dotyczącej filozofii medycyny.